U Poreskoj upravi Republike Srpske nam je rečeno da je promet u maloprodaji posredstvom fiskalnih kasa od 15. decembra prošle godine do 15. januara ove godine manji za čak 7,5 odsto u odnosu na isti period 2018-19. godine. Promet je bio 684,53 miliona maraka, a sada je 633,15 miliona konvertibilnih maraka, što je za oko 51,4 miliona KM manje.

Manja potrošnja još više čudi, jer su na sceni svakodnevna tiha poskupljenja, a u ovom periodu veliki broj ljudi u Republici Srpskoj slavi masovnu slavu Svetog Nikolu, pa slijede Nova godina, Božić i Sveti Stefan. Dakle, riječ je o periodu kada trošimo najviše para i kada biljležimo rast turista i dolaske rođaka iz inostranstva.

Zbog čega je onda manji promet?

Profesor na Ekonomskom fakultetu Pale Marko Đogo kaže za Srpskainfo da glavni razlog pada prometa sigurno može biti pad broja stanovnika, odnosno odlazak građana u inostranstvo. On ističe da bi bilo zanimljivo uporediti pad prometa sa odlaskom građana. Međutim, to niko ne može pouzdano da uradi, jer ne postoje zvanični podaci o odlascima.

– Nemamo nikakve podatke o odlasku naših građana. Dobijamo ih samo od posrednih izvora, odnosno zemlje EU objavljuju podatke kome su dali boravišne dozvole. Tako nekih 4-5 godina oko 54.000 građana iz BiH godišnje dobije boravišne dozvole u zemljama Evropske unije. Ako uzmemo u obzir i prirodni priraštaj, onda je opet pad prometa veći u odnosu na ova navedena kretanja – objašnjava Đogo.

On kaže da se iz svega može izvesti sljedeći zaključak, a to je da je odlazak iz zemlje u inostranstvo znatno veći nego što mi mislimo i imamo informacije, te da su naši ljudi koji rade u inostranstvu za vrijeme ovih praznika odlučili da dođu u manjem broju.
– Zaista ne znam šta bi još moglo da utiče na pad prometa, ako bilježimo i inflaciju, ne dramatičnu, ali ona postoji – ističe Đogo i dodaje da naša privreda može da očekuje ozbiljan problem zbog odlaska ljudi.

Nedeljka Ilijić, iz Udruženja potrošača „Oaza“ iz Trebinja, kaže da ne vjeruje da građani koji žive u Republici Srpskoj kupuju manje, naročito za vrijeme praznika.
– Definitivno je jedan od razloga manjeg prometa za protekle praznike taj što nas je manje, odnosno što ljudi odlaze u inostranstvo i rijetko dolaze – smatra Ilijićeva.

Ona kaže da u prilog tome ide i činjenica da su u Trebinju radnje od oktobra, od kada je Crna Gora zabranila rad nedjeljom, krcate Crnogorcima koji vikendima dođu u kupovinu.

– Dakle, kod nas je promet povećan vikendima zbog Crnogoraca. Istovremeno, dosta naših ljudi iz Trebinja idu u Mostar u Federaciju BiH u nabavku u tržne centre, jer im je to blizu i jefitiniji su proizvodi nego u Trebinju, koji nema nijedan veliki tržni centar – objašnjava ona.

Jedan od razloga za manji promet u maloprodaji može da bude i prikrivanje prodaje, odnosno neizdavanje fiskalnih računa. Međutim, u Poreskoj upravi RS ističu da su pojačali kontrole, koje daju rezultate.