Evropski istražitelji iznijeli su teoriju po kojoj vakcina u rijetkim slučajevima podstiče na proizvodnju neuobičajenih antitijela, dok drugi nastoje shvatiti jesu li ti slučajevi povezani s uzimanjem kontracepcijskih pilula.

 

No mnogi naučnici kažu da zasad nema definitivnih dokaza te da nije jasno uzrokuje li i zbog čega vakcina AstraZenece problem koji se ne primjećuje kod drugih sličnih vakcina protiv covida, koja ciljaju sličan dio koronavirusa.

 

Rijetka pojava krvnih ugrušaka uglavnom je otkrivena među ženskom populacijom, a većina slučajeva evidentirana je u Evropi. U Indiji su zabilježena dva slučaja.

 

Evropska agencija za lijekove saopštila je da preliminarno istraživanje upućuje na to da vakcina nije povezana s povećanim sveukupnim rizikom od nastanka krvnih ugrušaka, no istovremeno nije isključila povezanost s rizikom od rijetkih slučajeva pojave krvnih ugrušaka u žilama kojima se krv odvodi iz mozga, u medicini poznatih kao cerebralna venska sinusna tromboza (CVST).

Naučnici iz Njemačke i Norveške, dvije zemalje,  u kojima su evidentirani neki od slučajeva CVST-a ove sedmice su iznijeli pretpostavku po kojoj bi vakcina mogla pokrenuti imunosni odgovor tokom kojeg organizam proizvodi antitijela koja mogu rezultirati nastankom krvnih ugrušaka.

 

Profesor Paal Andre Holme iz norveške Univerzitetske bolnice u Oslu, koji je liječio troje svojih kolega, zdravstvenih radnika s teškim oblikom krvnih ugrušaka, nakon što su primili vakcinu AstraZenece, u četvrtak je na konferenciji za novinare rekao da su naučnici došli do otkrića koja bi mogla otkriti što se dogodilo s tim pacijentima.

 

Upozorio je da su nalazi preliminarni. “Ovo je tek početak svih istraživanja koja provodimo”, rekao je, ne objavivši informacije koje bi išle u prilog njegovoj hipotezi.

 

I grupa njemačkih stručnjaka Univerzitetske klinike Greifswald u petak je objavila da su njihovi istraživači došli do sličnog zaključka. Ako se on pokaže tačnim, možda postoji način da se ovakvo stanje liječi, rekli su naučnici.

 

Stručnjaci EMA-e u četvrtak su obavijestili da sprovode nekoliko istraga nastojeći utvrditi je li rijetka pojava krvnih ugrušaka kod nekih pojedinaca povezana s vakcinom ili oni slučajno nastaju. Primijetili su da se ugrušci češće pojavljuju kod mlađih žena.

 

Cerebralna venska sinusna tromboza, iako rijetka, povezuje se s trudnoćom i korištenjem oralnih kontraceptiva. “To je jedna od stvari koju ćemo u skoroj budućnosti dodatno istražiti”, rekla je Sabine Straus, predsjednica EMA-inog Odbora za sigurnost lijekova.

 

EMA namjerava istražiti i jesu li se osobe kod kojih se razvilo spomenuto stanje koronavirusom zarazile ranije ili u vrijeme kad su vakcinisane vakcinom covida, jer to može prouzrokovati nastanak ugrušaka.

 

Vakcina AstraZeneca dobila je odobrenje za hitnu upotrebu u 70 zemalja, no u Sjedinjenim Državama još nije odobreno.

 

Američki stručnjaci pitaju se zbog čega bi se više krvnih ugrušaka javljalo samo među pacijentima vakcinisanim AstraZenecinom vakcinom, a ne i vakcinama Pfizera i BioNTecha, Moderne, Johnson&Johnsona ili ruskog Sputnjika V.

 

Dodaju da sve navedene vakcine proizvode antitijela koja ciljaju na šiljak što ga koronavirus koristi za prodor u stanicu.

 

Poput J&J ili cjepiva Sputnjik, i AstraZeneca koristi nereplikujući adenovirus prehlade da bi omogućio šiljcima proteina prodor u stanicu te stvaranje imunosnog odgovora.

 

“Nakon što njemački i norveški naučnici predaju svoje publikacije, naučna zajednica moći će ih proučiti”, rekao je dr. Peter Hotez, istraživač vakcina na Medicinskom fakultetu Baylor u Houstonu. “Nema razloga da se ovo događa u slučaju AstraZenecine vakcinea, a ne i kod ostalih vakcina protiv covida-19 stvorenih na bazi adenovirusa”, smatra Hotez.