Jednima je samo “Vaskrs” pravi “srpski, tradicionalni izraz”. Drugima je “Uskrs” obična hrvatska riječ koja se nikako ne smije primenjivati kod pravoslavaca.

 

Trećima je svejedno, ali se u raspravu uključuju jer se ona sada raširila i toliko omasovila da ni oni koji su godinama srećno i mirno slavili ovaj praznik više nisu sigurni kako se “pravilno” čestita – “Hristos voskrese”, “Hristos uskrse”, “Hristos vaskrese“, “Hristos vaskrs“ ili nekako potpuno drugačije…

 

 

Za početak, lingvistički, ispravno je i jedno i drugo i treće! 

 

Nema govora o tome da su neki nazivi ovog praznika “hrvatski”, a drugi “srpski”.Postoji samo “Uskrs” (srpski narodni izraz), “Vaskrs” (srpskoslovenski književni i crkveni oblik) i “Voskresenije” (ruskoslovenski oblik i današnji srpsko-crkveni izraz).

“Vaskrs” je srpskoslovenski oblik koji pripada srpskom crkvenom i književnom jeziku, koji se do sredine XVIII vijeka upotrebljavao u svim krajevima pod upravom Srpske pravoslavne crkve. 

 

“Voskresenije” je ruskoslovenski oblik i riječ je o  staroslovenskom jeziku ruske redakcije koji je danas jezik srpske crkve. Naime, srpskoslovenski jezik kao zvanični crkveni jezik Srbi su sredinom XVIII vijeka zamijenili ruskim crkvenim jezikom. U tom crkvenom jeziku riječi o kojima govorimo izgovaraju se na ruski način – sa “o” u prvom slogu, pa se tako kaže - Voskresenije, voskresnuti, voskrese.

 

Kako Srbi nisu zaboravili ni svoj stari naziv za ovaj praznik u opticaju je ostalo i “Vaskrs” i “Voskrsenije”.

 

Pravilno je reći i “Uskrs”! Ova riječ “Uskrs” pripada srpskom narodnom jeziku. Riječ je o autentičnom izrazu koji je u neka davna vremena nastao prilagođavanjem onoga što je izgovoreno u crkvama.

 

Ako i postoji neka razlika ona je, navode neki lingvisti, stilske prirode – prefiks “vas-” se smatra svečanijim, a prefiks “us-” pripada stilski neutralnom standardu.

- Ova riječ je, kao i mnoge druge u našem jeziku, prilikom poslednje velike reforme jezika dobila svoj uprpšćeni oblik u narodnom, to jest govornom jeziku. Međutim, zbog značaja ovog Praznika nad praznicima, zbog konstantne upotrebe bogoslužbenih knjiga na crkvenoslovenskom jeziku, u crkvenoj upotrebi se održao i zvanično se koristi oblik sa prefiksom VA-skrs, kao i u izvedenicama VA-skrsenje, VA-skrsao... U crkvenom kalendaru piše VA-skrsenje Gospoda Isusa Hrista - VASKRS, objašnjava za Istorijski zabavnik Ivan Neđić, profesor pripravnik Bogoslovije Svetog Arsenija.

 

Ovaj oblik je bliži originalnom staroslovenskom izrazu, i potpuno saglasan crkvenoslovenskom VO-skresenije. Koliko se ovaj način izražavanja sačuvao u crkvenoj svijesti svjedoče i nazivi drugih praznika koji počinju istim prefiksom kao što su VA-znesenje, VA-vedenje i drugi. Teško je da ćete čuti da neko kaže praznik Uznesenja ili Uvedenja, a većina će reći Uskrs.

 

Što se pozdrava za najveći hrišćanski praznik tiče, nije se uobičajilo “Hristos uskrsnu”, ali druge dvije varijante jesu – “Hristor vaskrse” i “Hristor voskrese”. I obje su potpuno ispravne!