Ova bogomolja kroz više puta je paljena i rušena, ali se biblioteka poslije Drugog svjetskog rata neprekidno obnavlja i danas predstavlja književnu riznicu sa više od 5 000 knjiga.

Po narodnom predanju manastir Tavna je podigao kralj Dragutin, koji je kao “sremski kralj” od 1282. do 1316. godine, upravljao ovim krajevima.  Manastirska biblioteka čuvala je  mnoge stare, rijetke i dragocjene knjige, do oktobra 1943. godine kada su je potpuno spalili  ustaše i Njemci.

Monasi ovoga manastira, pred najezdom neprijatelja sklanjali su i spasavali knjige, molitvenike, arhivu, te sve što je bilo vrijedno u ovoj svetinji, ali prilikom te posljednje paljevine uništeno je više od 10.000 knjiga.

U toj manastirskoj arhivi su se nalazili podaci o življu koji je živio na ovim prostorima, knjige rođenih, umrlih, vjenčanih. Uništene su i knjige domovnika koje su monasi manastira Tavne uredno vodili i u kojima su se nalazili podaci o svakoj porodici nekoliko vjekova unazad.

Manastir Tavna je bio pust do 1953. godine, kada se obnavlja i postaje ženski. Za igumaniju je postavljena mati Justina koja formira brojno sestrinstvo, počinje obnova manastira i biblioteke.

One su uz sav trud i ono malo zemlje što su im ostavile komunističke vlasti , obnavljale manastir materijalno, ali i duhovno.

U obnovi manastira učestvovali su i jeromonasi, koji su kasnije postali episkopi – kanadski vladika Georgije i vladika Dositej – episkop britansko-skandinavski.

Daleke, 1982. godine, iz jedne pravoslavne parohije u Velikoj Britaniji, u manastir Tavna dolazi duhovnik Lazar Kršić, danas arhimandrit, koji nastavlja obnavljanje biblioteke.

– U jednoj od paljevina uništena je i matična knjiga u kojoj je zapisano da se u Tavni krstio i mali Filip, sin Marije i Stojana Vilića iz obližnjeg sela Gornja Trnova, pjesnik bune i najveći srpski epski pjesnik Filip Višnjić, ali i mnogi drugi znameniti ljudi ovoga kraja.

Mnoge od  uništenih  knjiga bile u luksuznom, kožnom, tvrdom povezu. Bile su velika dragocjenost i duhovno blago manastira Tavna.  Ostala je samo jedna stara Biblija, Sveto pismo Starog i Novog zavjeta, iz 1663 godine koji su danas veoma dragoceni i istorijski vrijedni. Ali ponosni smo i na ono što sada imamo.

Imamo  kolekcija od četrdesetak Svetih pisama na jezicima raznih naroda i narodnosti, dosta rječnika, teološke literature, starih i vrijednih izdanja iz prošlog vijeka, izdanja Srpske pravoslavne crkve, ali i Katoličke crkve i Islamske vjerske zajednice-ističe duhovnik Kršić. Knjige su, kaže on, kupovane ali i poklanjane.

– Jednu od akcija darivanja, početkom devedesetih godina, organizovao je Radio Beograd i tada je prikupljeno nekoliko desetina vrijednih knjiga – ističe otac Lazar.

Otkriva da sada čita nedavno dobijenu kolekciju ”Naučne fanatastike” Zorana Živkovića, jednog od najboljih i najpriznatijih u svijetu književnika iz te oblasti.

– Jedan  od mojih omiljenih romana jeste roman Henriha Sentijeviča ”Kvo vadis domine”, odnosno “Kuda ideš Gospode”, kome se često vraćam , i prava je šteta živjeti, a ne pročitati to djelo – kaže arhimandrit Kršić.

Dolaze vjernici iz celog svijeta

Duhovnik manastira Tavna Lazar Kršić, inače , u slobodno vreme razgovara sa mnogim vjernicima sa svih kontinenata, koristeći moderne tehnologije. Srećan je što vjernici iz cijelog svijeta i danas ovom hramu daruju knjige iz oblasti teologije, istorije, umjetnosti, ali i beletristike.