Proslavlja se 19. decembra u svim hramovima Srpske pravoslavne crkve. Srpske porodice, koje tog svetitelja smatraju svojim zaštitnikom, na ovaj dan proslavljaju svoju krsnu slavu i u krugu najbližih slave svetog Nikolu.

Sveti Nikola je rođen u gradu Patari, u oblasti Likije, na području Male Azije, jedinac bogatih i znamenitih roditelja, Teofana i None. Kao jedinca darovanog od Boga, oni su ga Bogu i posvetili. Sveti Nikola je umro 19. decembra 345. godine (prema Julijanskom kalendaru 6. decembra), pa se taj dan obilježava kao pomen svetitelju i jedna je od najčešćih srpskih slava. Pravoslavni vjernici svetog Nikolu smatraju borcem za Hristovu vjeru, pobjednikom zla za cijeli svijet, a njegovo ime znači narodni pobjednik, jer grčka riječ “niki” znači pobjeda, a “laos” znači narod, vjernici.

Nikola se duhovnom životu naučio kod svog strica, Nikolaja episkopa patarskog, koji je osnovao manastir Novi Sion, u kojem se Nikola zamonašio. Po upokojenju roditelja, Nikola je imanje podijelio siromašnima, ne zadržavajući ništa za sebe. Pročuo se zbog svog milosrđa kao sveštenik u Patari, ali je on brižljivo skrivao svoja milosrdna djela.

Potom, sveti Nikola biva izabran za arhiepiskopa u gradu Miru, u Likiji. Poučavao je narod vjeri i zakonu Božjem, obilazio bolesne, otkupljivao je zarobljenike, koji su tada bili prodavani kao robovi, i puštao ih na slobodu, obilazio gradove i sela.

Do dolaska na prijesto cara Konstantina, za vrijeme vladavine cara Dioklecijana, sveti Nikola je bio zatvoren u tamnicu, gdje je i zatvorenike poučavao vjeri. Nakon toga vratio se na svoj arhiepiskopski prijesto. Sveti Nikola je odlučio da obiđe sveta mjesta. Na putu obilaska, Nikolaju su se dešavala mnoga čuda. Poslije obilaska svih svetih mjesta, sveti Nikola unajmi nekog lađara da ga odveze u Likiju, ali lađar je, iako je uzeo novac, htio da ide na neku drugu stranu. Tada se podigao vrlo jak vjetar i okrenuo brod u pravcu Likije, a svi napori mornara koji su, po naređenju kapetana, pokušavali da vrate brod, bili su uzaludni. Punim jedrima brod je došao u Likijsko pristanište, gdje se sveti Nikola iskrcao.

Svetog Nikolu poštuje sav hrišćanski svijet. Upokojio se u Miru 345. godine, a potom su nekoliko vijekova njegove mošti počivale u sabornoj crkvi tog grada. 1096. godine, posmrtni ostaci svetog Nikole prenijeti su u Bari, koji se nalazi u južnoj Italiji, u crkvu svetog Jovana Preteče. I danas mošti svetog Nikole počivaju u Bariju, u crkvi svetog Nikole, koju su u njegovu slavu podigli građani, vjerujući i poštujući svetog Nikolu kao čudotvorca i iscelitelja.

Prema predanju se smatra da je sveti Nikola povratio vid Stefanu Dečanskom, te je stoga ovaj srpski kralj hram u kojem su pohranjene mošti svetog Nikole okitio srebrom i slao bogate priloge za njegovu izgradnju i opremanje.

Sveti Nikola je pomagao siromašnima, tješio narod i spasavao ga od gladi, branio Likiju i ostale gradove od ratnih opasnosti i nesreća. Smatra se zaštitnikom moreplovaca i svih putnika. I danas se vjeruje da sveti Nikola pomaže na moru i svi pomorci hrišćanske vjere ga slave kao svog zaštitnika. Tokom vijekova, sveti Nikola je postao jedan od najpopularnijih svetaca. U cilju sjećanja na njega i za njegovo proslavljanje podignute su hiljade crkava i manastira. Na pravoslavnim ikonama Sveti Nikola se najčešće predstavlja sa omoforom arhiepiskopa i Jevanđeljem u ruci.

Veliki broj vjernika pravoslavne vjeroispovijesti obilježava svetog Nikolu kao svoju krsnu slavu, kojom prilikom se uz svijeću i slavski kolač, kao i Oče naš okupljaju članovi porodice, mole Bogu i slave ovog svetitelja kao svog zaštitnika.

Sveti Nikola je i esnafska slava, on je zaštitnik lađara, splavara, ribara i vodeničara. Baš zato mornari na ovaj dan ne isplovljavaju, pa se ovo zove i “vodena slava”, a vjeruje se da ne treba započinjati ni putovanja.

Duh pomaganja i darivanja siromašnih, koji je bio smisao i životno opredjeljenje svetog Nikole, pa i sutra treba darivati one koji nemaju i pomoći im. Zato je tradicija da se darivaju orasi, lješnjaci, jabuke i slatkiši stavljanjem u cipele pokraj kreveta ili u prozore.

U narodu vlada vjerovanje da je Sveti Nikola zaštitnik putnika i sirotinje.

Iako se većina rituala praktikuje na sam dan velikog sveca, postoje i oni koji važe i za povečerje slave. Stari narodni običaj nalaže da domaćini već danas počnu s pripremama za slavsku trpezu.

Postoji pravilo prema kojem domaćini mogu samo da pripremaju hranu, dok se svi drugi kućni poslovi ne smiju obavljati ni dan prije, ni dan nakon slave. Dakle, zaboravite na čišćenje kuće, brigu o vešu, šivenje i sve druge svakodnevne obaveze.

Dešava se da ukoliko otac dijeli slavu sinovima, jedan uzme ljetnjeg, a drugi zimskog Svetog Nikolu.

Na sutrašnji dan bi valjalo darivati djecu, jer je Sveti Nikola volio djecu i brinuo o njima, pa ih je stalno darivao, podsjeća Krstarica.

POGLEDAJTE JOŠ:

CRVKENI KALENDAR ZA 2024.