Srpska se već godinama ne može pohvaliti značajnijim iznosom stranih ulaganja, a ako je suditi po prvih šest mjeseci, prošla godina mogla bi da bude jedna od najlošijih.

U odnosu i na „mršavu“ 2014. godinu, kada su strani investitori u RS donijeli 379,1 miliona KM, pad koji će RS imati u 2015. godini više je nego očigledan i zabrinjavajući.

Na to su ukazali i u Ministarstvu za ekonomske odnose i regionalnu saradnju u čijoj Informaciji je navedeno da Srpska u 2015. godini neće uspjeti da ostvari obim stranih ulaganja koji je ostvarila u 2014. godini.

„Iako je Srpska u 2014. godini ostvarila značajan porast stranih ulaganja u odnosu na 2013. godinu, zbog usložnjavanja situacije na globalnom političko-ekonomskom planu podaci za prvih šest mjeseci 2015. godine pokazuju da RS u 2015. godini neće uspjeti da ostvari obim stranih ulaganja koji je ostvarila u 2014. godini“, priznaje se u nedavno usvojenoj Informaciji o stanju u oblasti stranih ulaganja u RS za 2015. godinu, koja je u posjedu portala CAPITAL.

Prema podacima Centralne banke BiH ukupna strana ulaganja u Republiku Srpsku od 2006. do 30. juna 2015. godine su iznosila oko 4,226 milijardi KM, bez iznosa zadržanih zarada za 2015. godinu, s obzirom da se njihov iznos prikazuje samo na godišnjem nivou.

Iz informacije je vidljivo da je skoro polovina ukupnog iznosa stranih investicija u RS proteklih devet i po godina stigla 2007. godine kada je privatizovan „Telekom Srpske“. Te godine strane investicije u RS iznosile su 1,952 milijardi KM.

Investitori: Reprogrami i poreska politika najveći problemi 

U informaciji je navedeno da su među najčešćim problemima sa kojima se suočavaju, strani investitori u RS naveli problem nedostatka kvalifikovane radne snage, probleme sa slabim napajanjem električne energije, problem neriješenih imovinsko-pravnih odnosa, administrativne prepreke, probleme dobijanja podsticaja, kao i reprogram poreskih dugovanja nekim firmama što stvara nelojalnu konkurenciju prema redovnim platišama.

Privrednici ističu da im, pored nedostatka kvalifikovane radne snage za pojedne oblasti kao što su prerada drveta, metalska industrija, prehrambena i tekstilna industrija, veliki problem predstavlja upravo poreska politika u RS. Oni tvrde da postoje privilegovane firme, bliske vlasti, koje dobijaju reprogram dok se protiv onih koji ne spadaju u tu grupu pokreću postupci prinudne naplate.

Ekonomski analitičari ističu da ovi podaci govore da su reformski procesi Vlade RS samo deklarativne prirode koji ne dovode do poboljšanja poslovnog ambijenta.

Član Udruženja ekonomista RS SWOT Predrag Duduković kaže da su najveće investicije u RS zabilježene u vrijeme privatizacije „Telekoma Srpske“, dok su sva ostala ulaganja bila simbolična.

Osnovni razlogi za to, prema njegovim riječima, su nestabilna politička situacija te veoma loši i nedefinisani zakoni u oblasti poslovanja preduzeća i zakoni koji se veoma često mijenjaju.

„Strani investitor kada želi da dođe ovdje nije siguran jer danas imamo na snazi zakon koji već sutra može biti promijenjen, a s obzirom da je budžet prazan, te zakonske promjene uglavnom idu na štetu poslodavaca. U posljednje vrijeme su bili neki sitni pokušaji za rasterećenje, ali to nije dovoljno, jer su godinama prije toga opterećenja na privredu samo povećavana“, kazao je Duduković.

Najveća ulaganja iz Srbije

U informaciji Ministarstva za ekonomske odnose i regionalnu saradnju RS navedeno je da su najveća ulaganja u prvom polugodištu 2015. godine ostvarena u proizvodnji koksa i rafiniranih naftnih proizvoda i to 18,5 miliona KM, proizvodnji baznih metala 13,1 milion KM, trgovini na veliko, osim trgovine motornim vozilima i motociklima 12,1 milion KM, proizvodnji i snabdijevanju električnom energijom, plinom, parom i klimatizacija 9,7 miliona KM. U oblasti telekomunikacija strane investicije su iznosile 800.000 KM, a u proizvodnji gotovih metalnih proizvoda, osim mašina i opreme 400.000 KM.

Kada su u pitanju zemlje ulagači, najviše investicija u RS je stiglo iz Srbije i to 20,4 miliona KM, Austrije 19,6 miliona KM, Rusije 15,5 miliona KM, Italije 11,9 miliona KM, Slovenije 9,8 miliona KM, Velike Britanije 1,7 miliona KM i Njemačke 100.000 KM.