Glasanje pod vedrim nebom
Skupštine se u Srbiji održavaju od početka 19. vijeka, ali poslanici nisu birani na izborima već su pozivani od vladara. Ove skupštine gotovo uvijek su održavane pod vedrim nebom u prisustvu nekoliko hiljada ljudi. Na jednoj od njih, održanoj 2. februara 1835. godine donijet je i prvi srpski ustav – Sretenjski.

Ipak, situacija se vremenom polako mijenjala, poslanici su ušli u zgrade, a politika je postala sastavni dio života građana Srbije.

Prilikom proglašenja nezavisnosti Srbije, 1878. godine, u zemlji su već delovale tri jake političke partije – liberalna, narodnjačka i radikalna. Istorijski, najviše uspjeha su imali radikali.

Tako su i izbori u današnjem smislu te riječi polako postali praksa. U prvo vrijeme, glasalo se javno – birač bi došao na izborno mjesto i tu se izjašnjavao po principu “koga hoće za poslanika”, a glasovi su se biljeležili i posle sabirali. Nije bio rijedak slučaj da jedan birač glasa za sve članove svog domaćinstva. Tek je ustavom iz 1888. godine uvedeno tajno glasanje kuglicama.

Izborne krađe stare koliko i izbori
Priče o krađama na izborima u Srbiji stare su koliko i izbori, a niz neregularnosti primijećen je još na prvom glasanju. Različite političke stranke su prisiljavale ljude da glasaju za njihovu izbornu listu, a na spisku su se nalazili i kandidati koji nisu imali zakonsko pravo da učestvuju u radu Skupštine.

Jednom kada je uvedeno “glasanje sa kuglicama” čuvari izbornih kutija su znali i da slažu za koju stranku čuvaju kutije, kako bi dobili veći broj glasova, a bilo je i skoro komičnih scena sa rupama u kutijama kako bi kuglice iz njih ispadale i onda se mogle iskoristiti za nekog drugog kandidata.

Pravo glasa imalo jedva 25 odsto stanovništva
Ipak, dugi niz godina krađe na izborima zapravo nisu bile najveći problem! Mnogo veći nedostatak bila je činjenica da je pravo glasa nisu imali svi građani Srbije! 

Biračko pravo bilo je ograničeno na muškarce, Srbe koji su navršili 21 godinu života i koji su plaćali porez na imanje, rad ili prihod. 

U ovako složenoj definiciji, mogućnost izbora je u praksi zapravo bila oduzeta – ženama, pripadnicima nacionalnih manjina, oficirima, podoficirima, vojnicima, licama na robiji, osobama pod starateljstvom i onima osuđenim na gubitak časti… tj. ogromnom procentu stanovništva! 

U brojkama i procentima, ovaj podatak izgleda ovako – prema popisu iz 1884. godine, u Srbiji je živjelo oko 1.900.000 stanovnika, a pravo glasa je imalo svega oko 500.000. Što će reći da je, prije nešto više od sto godina, u Srbiji glasala tek četvrtina od ukupnog broja stanovništva!

Pored predstavnika koje je birao ovaj, ma koliko mali, dio naroda, u skupštinu su mogli ući i poslanici koje je postavljao vladar. Na svaka tri birana dolazio je jedan “postavljen” poslanik. Tako se dešavalo da u skupštini sjede mitropoliti i vladike, okružni i sredski načelnici, kao i druga lica na položajima u državnoj upravi.

Ustavima iz 1888. i 1903. godine riješeno je da se narodna skupština sastoji samo od biranih poslanika. Ipak, čak ni tada, kralj nije bio u obavezi da imenuje ministre iz sastava Narodne skupštine, tako da su se vlade u stvarnosti uglavnom sastavljale na dvoru. Takođe, vladar je imao mogućnost da saziva, raspušta skupštinu i organizuje izbore.

Tek poslije Drugog svjetskog rata izborno pravo je postalo opšte za sve punoljetne građane Srbije, uključujući i žene. Izbori za predsjednika Srbije, po Ustavu, održavaju se svake pete godine. Prvi put su održani 1990. godine, kada je ta funkcija uvedena.