Rimski most u Ustikolini, kod Goražda, skoro da je zaboravljen i o njemu niko ne vodi posebnu brigu iako se nalazi na listi nacionalnih spomenika BiH od 2005. godine.
Ovaj biser izgrađen od kamena nalazi se na samom ušću Gabelskog potoka u reku Drinu, na njenoj desnoj obali u mestu zvanom Kožetin, koje je udaljeno od Ustikoline svega četiri kilometara nizvodno.
Nekada je bio deo puta "Via Drinae" koji je povezivao ove krajeve s Jadranskim morem.
Most je sačuvan u izvornom obliku, ali ga, zbog lošeg stanja, mogu koristiti samo pešaci.
- Most je rađen od klesanog kamena s jednim lukom, širine 3,3 metra, a raspon luka je 5,5 metara, dok je visina mosta iznad korita potoka 5,8 metara. Prema načinu gradnje, obrade kamena i starosti predstavlja spomenik od neprocenjive važnosti. Sagrađen je na strmom terenu i njegova sadašnja dužina iznosi blizu 10 metara. Izgrađen je od blokova lomljenog kamena različitih dimenzija - podseća Eldin Baljević, predsednik Udruženja "Kulturna baština" BPK Goražde, čiji su članovi čistili područje oko mosta.
On objašnjava da je gornja površina mosta gotovo horizontalna, dok su u svodu tragovi krečnog maltera koji je upotrijebljen kao vezivno sredstvo prilikom njegove gradnje.
- Bočni zidovi izgledaju kao da su kameni blokovi redani nasuho. To je malo verovatno i pretpostavlja se da je razlog za ovakav izgled bočnih zidova njihova dugogodišnja izloženost nepovoljnim atmosferskim uticajima, odnosno kiši koja je tokom vremena isprala krečni malter - pojašnjava Baljević.
Na Rimskom mostu ne mogu se videti dekoracije ili natpisi, a većim dijelom je prekriven mahovinom.
- Tek kada se uradi zaštita i očiste svi delovi kamenog mosta možemo govoriti da li most ima ili nema dekoracije. U gruboj građevinskoj tehnici vidljiva je samo sekundarna kamena plastika koja je izražena isticanjem završnog reda ploča postavljenih oko 10 centimetara preko čeonog zida. Na mostu nema ograde, niti ima elemenata na osnovu kojih bi se mogla utvrditi moguća rekonstrukcija ranijeg izgleda - ističe Baljević, piše Klix.ba.
S druge strane, prema načinu na koji je most izveden, građevinskom materijalu i vezivu koje je upotrijebljeno te rustikalnosti koju most poseduje i vremenu njegove gradnje može se smestiti u kasni srednji vek.
- Naravno, ne odbacuje se ni narodna tradicija u ovom slučaju, a starost druma na kojem je most sagrađen, a koji je vodio iz Foče i na ovom mjestu presjekao potok pri njegovom ušću u Drinu, procjenjuje se na otprilike 2.000 godina. Morfologija terena i trasa tog drevnog puta ukazuju na činjenicu da je most na ovom mestu mogao postojati još u rimskom periodu - kaže Baljević.
Činjenica je da su se mostovi boljeg kvaliteta i veće trajnosti gradili na svim važnijim trgovačkim putevima.
S obzirom da je ovaj most sačuvan u izvornom obliku i svedoči u našoj bogatoj istoriji, ne smije se dozvoliti njegovo propadanje.
Zapravo, još 2005. godine, kada je uvršten na listu nacionalnih spomenika BiH.