Radno vrijeme u Dekori je opisno od: “Kad dođem”, do “kad ne odem”. Pauza je: “Kad me nema”. Iako lokalno stanovništvo dobro zna kada da pazari u ovoj trgovačkoj radnji, natpis je izazvao duhovite komentare i pozitivne reakcije.

Nije ipak pozitivno da na neradne dane jedni rade, a drugi odmaraju. Takav je slučaj i ove godine 14. januara, jer je Vlada Republike Srpske odlučila da je Pravoslavna Nova godina, u Republici Srpskoj neradni dan. Ali, kako za koga.

Danas ne rade “republički organi i organizacije, organi jedinica lokalne samouprave, javna preduzeća, ustanove i drugi koji Novu godinu obilježavaju po julijanskom kalendaru”, saopšteno je iz Ministarstva uprave i lokalne samouprave Republike Srpske.

Dodato je i da su rukovodioci ovih organa u obavezi da do kraja kalendarske godine organizuju rad zbog ostvarivanja punog godišnjeg fonda radnih dana.

Rade ipak marketi, drogerije, kafići, tržni centri, butici, mnoga proizvodna preduzeća…

Radnica u jednoj banjalučkoj drogeriji je danas za kasom, kaže uvijek je tako:

– Praznuju samo budžetlije. Šta ja da radim, gdje da dijete ostavim kad vrtić ne radi, a ja sam evo na poslu – pita se pomalo retorički.

Vlada na osnovu Zakona ima mogućnost da svojom Odlukom proglasi neradni dan za institucije, kaže Božo Marić, predsjednik Sindikata uprave.

Ipak, pitanje je zašto su i praznici privilegija nekih.

– Vlada ima pravo na takvu odluku, koja ne ne može uticati na realni sektor, sa pravne strane tu ima uporište… Da li je ok, o tome se može raspravljati – kaže kratko za Evronjuvs BiH.

– Da ne praznuju samo budžetski korisnici i javna preduzeća, javne ustanove, nego da se praznik odnosi i vrijedi za sve građane RS – ističe potrebu Goran Savanović, predsjednik Sindikata trgovine i turizma Republike Srpske.

Takođe je navodi, potrebna i strožija inspekcijska kontrola rada za praznike i uopšte.

– Činjenica da se to primjenjuje samo na budžetske korisnike, državne, opštinske organe, a privatni poslodavci koji imaju svoje firme, neki dio, veći dio njih će da radi. A šta će oni radnici koji moraju da rade, kako će djecu u vrtić ostaviti kad on ne radi, ne rade ni druge institucije i ustanove, to će biti problem jednog dijela radnika. Mora biti jedinstven odnos – kaže Savanović.

Savanović dodaje da Sindikat ne odustaje od inicijative o neradnoj nedjelji u cijeloj Republici Srpskoj, a da aktivnosti na tom pitanju traju od 2019.godine.

Gdje se sve obilježava?

Julijanska Nova godina, zvanično zakonski ili nezvanično, obilježava se u mnogim zemljama, uključujući Srbiju, Crnu Goru, Sjevernu Makedoniju, Ukrajinu, Rusiju, Jermeniju, Moldaviju, Gruziju i Bjelorusiju.

Srbi su se u stara vremena tradicionalno za srpsku Novu godinu okupljali i igrali narodne igre, dok je tokom osmanske vladavine bilo zabranjeno proslavljanje i poštovanje srpske tradicije. U Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca gregorijanski “novi” kalendar je zvanično prihvaćen Zakonom o izjednačavanju starog i novog kalendara od 10. januara 1919. godine objavljenom u prvom broju Službenih novina Kraljevstva SHS. Tim zakonom predviđeno je da u cijeloj državi 15. januara prestaje da važi “stari” kalendar i počinje “novi”.

14. januar je poznat kao “Srpska Nova godina“, ali i kao Mali Božić, jer se tada završavaju Božićne svečanosti. Na današnji dan proslavlja se i pravoslavni svetac Vasilije Veliki. Po narodnom vjerovanju, na ovaj dan izbjegavajte svađe i sukobe, da vas ne bi tokom cijele godine tjerao baksuz i pratila svađa.

Neradni-radni dan

Da bi se potencijalna i praznična diskriminacija riješila mora postojati jedinstven član Zakona o radu i Zakona o praznicima, koji bi na isti način tretirali i trgovca i Vladinog službenika. Svi su radnici, svi imaju porodicu i lični život, kažu u Sindikatu trgovine.