U San Marinu, petoj najmanjoj državi na svijetu i trećoj najmanjoj u Evropi, fudbal ima bogatu istoriju. Ove godine se navršava 95 godina od osnivanja prvog fudbalskog kluba AC Libertas u ovoj maloj zemlji sa samo 30.000 stanovnika. Tri godine kasnije formiran je lokalni fudbalski savez.

 

1937. godine održano je prvo fudbalsko takmičenje u San Marinu. Liga je nastala mnogo godina kasnije, tek 1985. godine. Sezona 2023/24 je 39. po redu. Prošle sezone šampion je bio Penna. Rekorder je Tre Fiori sa osam titula. Libertas ima najviše kupova.

 

FIFA i UEFA u svoje asocijacije uvele su San Marino 1988. godine, a od tada ova mala država pojavljuje se i u kvalifikacijama za velika takmičenja. Prva kvalifikaciona utakmica odigrana je 14. novembra 1990. Švajcarska je slavila sa 4:0.

 

Od tada je San Marino ostvario 80 poraza i jedan remi u 81 utakmici u kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo.

 

Bez boda i gola je i nakon prvih pet mečeva kvalifikacija za Evropsko prvenstvo 2024. Pet mečeva, pet poraza, razlika u golovima je 0:17.

 

U kvalifikacijama za Svjetsko prvenstvo San Marino je primio 356 golova, a postigao samo 12 golova. U 76 mečeva izgubio je 74 puta i dva puta remizirao. 0-0 kod kuće sa Turskom u martu 1993. u kvalifikacijama za Svjetsko prvenstvo 1994. i 1-1 sa Letonijom u Rigi u aprilu 2001. u kvalifikacijama za Svjetsko prvenstvo 2002. godine.

 

U 32 godine takmičenja, San Marino je imao samo 20 različitih strijelaca. Posljednji pogodak za ovu državu postigao je Lorenzo Lazzari 17. novembra prošle godine, u remiju 1:1 protiv Svete Lucije. Bio je to jedini gol koji je San Marino postigao u poslednjih 14 odigranih utakmica. U utakmici protiv 172. reprezentacije svijeta, protiv koje se San Marino ponovo suočio tri dana kasnije i izgubio 0:1.

 

U 201 utakmici, kvalifikacijama i prijateljskim utakmicama, San Marino je postigao 28 golova i primio čak 820. Uz devet remija i 191 poraz, pobijedio je samo jednom.

 

Istorijski trenutak ove države dogodio se 28. aprila 2004. u prijateljskoj utakmici protiv Lihtenštajna, kada je zabilježena prva pobjeda sa 1:0. Trener je bio Giampaolo Mazza, koji je u ovoj ulozi bio 15 godina (od 1998. do 2013.), a utakmica je odigrana na stadionu Olimpico di San Marino.

 

Gol za istorijsku pobjedu, prije skoro 20 godina, postigao je Andy Selva iz slobodnog udarca u četvrtoj minuti. Inače, Selva je najbolji strijelac u istoriji San Marina sa samo osam golova u 73 nastupa, a zanimljivo – među njegovim “žrtvama” našla se i Bosna i Hercegovina protiv koje je postigao pogodak 2005. u porazu od 3:1.

 

Manuel Marani, koji je drugi na listi strijelaca, jedini je fudbaler San Marina, pored rekordera Selve, koji je postigao više od jednog gola za reprezentaciju.

 

San Marino se godinama smatra najgorim fudbalskim timom na svijetu. Trenutno je i zvanično tako. Nalazi se na 208. mjestu, poslednje mjesto na FIFA-inoj rang listi moći. Najviši plasman ova reprezentacija imala je u septembru 1993. kada je zauzimala 118. mjesto.