FOTO: InfoBijeljina

Oblast Semberije, sudeći po brojnim materijalnim ostacima i rezultatima arheoloških istraživanja, bila je naseljena još od praistorije pa do danas. Na osnovu natpisa, na stećku iz Batkovića može se zaključiti da je srednjevijekovno stanovništvo Semberije

Jedan od najboljih poznavalaca Semberije, Radmila Kajmaković (1931-1999) studije etnologije, na Filozofskom fakultetu u Beogradu, završava 1954. godine i odlazi u Sarajevo u Institut za folklor. Po pripajanju Instituta Zemaljskom muzeju 1958. godine radi kao kustos Odjeljenja za etnologiju i tu dostiže punu profesionalnu afirmaciju. Penzionisana je 1989. godine u zvanju muzejskog savjetnika.

Etnološka proučavanja u semberiji počela je obavljati 1961 godine. U periodu od 1965 do 1970 obavljala je terensko-istraživački rad u Semberiji za Etnološki atlas Jugoslavije.

Prilikom istraživanja, najveći problem su joj zadavali slabljenje i gubljenje tradicije, pogotovo kod ispitivanja porijekla stanovništva. Ovaj problem je naročito izražen  zato što svaka porodica ima svoju specifičnu tradiciju, a ako je ona ne zna, teško da će je neko drugi znati. Ispitivanje Semberije je otežavalo i nedostatak pisanih izvora pomoću kojih bi se mogla provjeriti ili dopuniti narodna tradicija. Stanovništvo Semberije  u prošlosti se često selilo  zbog buna i ratova pa se u tradiciji najčešće zadržala poslednja etapa boravka. 

Većina doseljenog stanovništva prilikom doseljavanja promjenila je prezime, često i namjerno, da sakrije trag, pa se potomci najčešće prezivaju po imenu doseljenog pretka, dok je staro rodovsko prezime iz matice zaboravljeno. Osamdesetih godina XIX vijeka prvi put su zvanično zapisana porodična prezimena, i to, po ondašnjem narodnom običaju, upisanik je dobio prezime po imenu oca, tako da se to prezime razlikovalo od prezimena po pretku doseljeniku.

Semberija je bila sklona masovnim migracijama stanovništva, naime, Semberija se  u XIX vijeku nalazila na tromeđi Turske, Srbije i Austro-Ugarske. Svi pokreti i ustanci  s jedne i druge strane granice pokretali su stanovništvo  Semberije, ne samo da učestvuje, nego i na masovna iseljavanja. 

Na osnovu prvog popisa, može se zaključiti da je oblast u vrijeme turskog osvajanja (oko 1521. godine) zapustila. Sledeći popis (1548. godine) bilježi znatno veći broj i naselja i stanovnika. 

Narodna predanja o naseljavanju današnjeg stanovništva uvijek spominje velike šume u kojima je doseljenik sa dozvolom bega krčio i zauzimao prostor prema slobodnom izboru, a mogao je da zauzme zemljišta koliko mu treba, što svjedoči o slaboj naseljenosti u XVIII i prvoj polovini XIX vijeka.

Još u XIX vijeku svaka kuća je imala veliku okućnicu sa voćnjakom i baštom, a sva obradiva zemlja i šume bile su u blizini i oko kuće. Ove prve porodice  ujedno su i jezgra zaselaka, pa se mnoge mahale nazivaju po prezimenima porodica (danas neke od njih i ne žive u tim zaseocima). Djeljenjem porodičnih zajednica, koje se u početku naseljavaju na istoj okućnici ili u njenoj blizini, nastaju zaseoci, koji vrlo često nose patronimička imena. 

Semberija je kao granično područje kroz čitav XVIII vijek (a često i ranije) bila poprište borbi, prelazila iz ruke u ruku, što je izazivalo migracije stanovništva i nije pogodovalo stvaranju i razvijanju solidnijih staništa.  

Austrougarskom okupacijom prestaju velike migracije stanovništva, a seljaci postepeno otkupljuju zemlju od feudalaca i postaju njeni vlasnici.

 
Pratite InfoBijeljina.com putem Android i IOS aplikacije, te društvenih mreža FacebookTwitter, Instagram i VIBER zajednice.
Tagovi

Vaš komentar


Komentari ( 0 )