Međunarodni tim istraživača otkrio trinaest hiljada godina staru pivaru u izraelskom gradu Haifi
Arheolozi sa američkog Univerziteta Stenford nisu mogli ni da sanjaju da će, tragajući za hranom koju je jeo praistorijski čovjek na tlu današnjeg Izraela, pronaći najstariju pivaru na svijetu.
„Ovo je najstarije svjedočanstvo na svijetu o alkoholu koji je proizveo čovjek“, objašnjava Li Liu, vođa istraživačkog tima.
„Ovo otkriće pokazuje da alkohol nije nužno nastao kao posledica pojave viška u poljoprivrednoj proizvodnji, već da je, bar jednim dijelom, proizvođen za ritualne obrede i duhovne potrebe“, kaže Liu, dodajući da se pivo ovde najčešće pilo prilikom odavanja počasti mrtvima.
Na to ukazuje i činjenica da su ostaci piva pronađeni u pećini u kojoj se nalaze grobovi pripadnika natufijske kulture.
Li i njen tim došli su u Haifu, treći po veličini grad u Izraelu, da istraže pećinu koju je koristio praistorijski narod Natufijci, lovci-sakupljači sa istočnog Mediterana. Arheologe je zanimala ishrana ovih polunomada, prije svega korišćenje biljne hrane.
„Nismo pošli sa namjerom da nađemo alkohol u kamenim sudovima, već smo samo željeli da istražimo koje su biljne namirnice ljudi konzumirali jer u arheološkim zapisima ima veoma malo podataka“, kaže Liu.
Njen tim analizirao je tragove pronađene upravo u kamenim posudama na dubini od oko 60 centimetara. Posude su bile urezane u pod pećine i pouzdano se zna da su korišćene za čuvanje, lupanje i kuvanje različitih vrsta biljaka, kao što su ovas, mahunarke i razna vlakna.
A kako su Liu i njen tim uopšte došli do piva? Oni su u pećini pronašli i iskopali ostatke skroba i mikropskopskih biljnih čestica koje se nazivaju fitoliti i koji su tipčni za transformaciju pšenice i ječma u alkohol. Tim vjeruje da su u proizvodnji piva Natufijci imali jasno definisane tri faze. Najprije bi se skrob pšenice i ječma pretvorio u slad, pa bi se taj slad gnječio i zagrijao, a potom bi ga ostavili da se fermentiše sa divljim kvascem u vazduhu. Liu i njen tim su, prateći ovaj proces, napravili sopstveno pivo, koje je, kako studija kaže, imalo jasne sličnosti za onim koje su pravili ovi praistorijski ljudi koji su naseljavali teritoriju današnjeg Izraela. Oni kažu da je natufijsko pivo izgledalo mnogo drugačije od piva kakvo poznajemo i konzumiramo danas, kao i da je bilo blaže.
Prije no što je ovo istraživanje objavljeno, naučnici su vjerovali da proizvodnja piva datira od prije oko 5000 godina. Ipak, ovo otkriće nosi još nekoliko važnih poruka osim te da se u pivu uživa znatno duže nego što se mislilo. Naime, u zaključku svog rada, arheolozi kažu da pronalazak najstarije pivare na svijetu baca novo svjetlo na natufijsku kulturu, njihove rituale, i da „pokazuje širok spektar tehnoloških inovacija i društvene organizacije unutar njihove kulture“.
„Pravljenje piva je bio integralni dio rituala i gozbi, kao i društveni regulatorni mehanizam u društvima u kojima je uspostavljena hijerarhija“, kaže Džijadžing Vang, koautor rada, dodajući da su u ovoj kulturi rituali bili mnogo važni, na šta ukazuje i činjenica se najstarija pivara nalazila na groblju.