Lešinar monah našao svoje utočište na Uvcu
Ovih dana neobičan gost u Rezervatu ,,Klisura reke Uvac,, iznenadio je svojom pojavom ne samo stručnjake ovog rezervata nego i bjeloglave supove po kojima je ovaj rezervat prirode poznat.
To je mužjak star 3 godine i postoji velika šansa da se ponovo nagnijezdi na Uvcu. To bi bio povratak iščezle vrste, kaže Dr Saša Marinković, sa Instituta za biološka istraživanja Siniša Stanković.
U Srbiji i Bosni ovaj lešinar je iščezao polovinom prošlog vijeka. Ostala je mala populacija na Balkanu jedino u Grčkoj kod ušća Marice od 35 parova. Ima ga i u Turskoj. Sa porastom brojnosti bjeloglavog supa počeo je da se pojavljuje na Uvcu, kaže Marinković.
Rijetka ptica u ovim krajevima izaziva pažnju mještana, ali i posjetilaca klisure. Najčešće se viđa u neposrednoj blizini hranilišta za orlove nedaleko od HE “Uvac”, na Rastokama, na oko 12 kilometara od Nove Varoši putem prema Ivanjici.
U Srbiji a i u Bosni su nekad živjele još tri vrste lešinara koje su iščezle. Među njima i crni strvinar koji je najveći. Oni su živjeli zajedno (sipatrično) jer su zauzimali različite niše i nisu konkurisale jedna drugoj. Crni lešinar se hrani kožom i vezivnim tkivom što supovi ne jedu. Zato prvo crni lešinar pocjepa kožu i pusti supove da pojedu visceralna tkiva kojima se oni hrane, a kožu ne jedu pa ostave crnom lešinaru. Supovi ne mogu da probiju kožu svojim kljunom pa moraju da čekaju crnog da otvori leš ili načinju kroz usnu duplju ili kroz analni otvor. Pošto je crni najveća grabljivica u narodu su ga često nazivali starješina supova koji prvo kljune i da znak ostalim supovima da navale. Orao bradan u ishrani koristi kosti pa na taj način leš kompletno razlože zato se zovu čistači prirode. Orao bradan je izumrla vrsta. Povratak supova i njihovo kruženje u velikom broju na visinama od 3000 m privlači sve ostale grabljivice a pogotovo lešinare jer kad je veliko jato tu, tu sigurno ima hrane i za njih. Ovo je razlog zašto smo privukli crnog lešinara čija se brojnost na Balkanu mjeri sa nekoliko desetina ptica, kaže dr. Marinković.
Nekad se crni lešinar gnijezdio i u Semberiji pošto se on gnijezdi na drvetu u nizijama. Kod Zvornika i Tuzle nekad se gnijezdio i bjeloglavi sup. U neposrednoj blizini Zvornika u Srbiji se nalazi kolonija supova u Klisuri Trešnjice, tako da to može da bude način da se vrati ova vrsta i u Semberiju.
Pripremila: Snežana Milošević