Krečane otišle u istoriju
BIJELjINA - Najpoznatiji proizvođači kreča u bivšoj Jugoslaviji godinama bez posla. "Kreč iz Tavne" kao brend, lako je svuda u regionu nalazio kupce
Mještani sela Banjica, smještenog na tromeđi tri opštine Ugljevika, Bijeljine i Zvornika, decenijama unazad bavili su se proizvodnjom izuzetno kvalitetnog kreča, proizvedenog od kamena vapnenca, čije se rudište nalazi u okolini srednjovjekovnog manastira Svete trojice u Tavni, zadužbini kralja Dragutina.
Od proizvodnje i prodaje kreča ovde se dobro živjelo - od kreča su školovana djeca, kreč je kupovao traktore i mašine, zidao kuće...
"Kreč iz Tavne" kao brend, lako je nalazio kupce u Tuzli, Osijeku, Brčkom, Novom Sadu, Beogradu... Od davnina se znalo da je kreč najzdraviji prirodni materijal i najbolje sredstvo za dezinfekciju prostorija, a sobe, okrečene ovim krečom, odisale su svježinom.
Mikan Petrović, Stevo Simić i Jezdimir Popović iz Banjice, poslednji Mohikanci ovog napornog, ali nekada i unosnog posla, jednom godišnje da ih "želja mine" potpale po jednu krečanu.
- I ako je ovo težak i naporan posao, bili smo srećni dok ga je bilo. Cijelo selo, svi mještani su preko cijele godine radili, a krečane nismo potpaljivali samo na Božić - priča Stevo Simić, koji se pečenjem kamena bavi duže od 30 godina. Nekada, kada se potpali 150 krečana i put neba krene 150 dimnih oblačića, ovaj kraj je izgledao nestvarno.
Jezdimir Popović (75), jedan od najstarijih krečara, koji je na svom imanju imao 20 krečana, danas potpali jednu samo da se održi tradicija, da se makar nešto sačuva od zaborava.
- Nekada smo svi zajedno složno radili - neko je kopao kamen, neko dovozio, neko sjekao drva, a oni najiskusniji potpaljivali krečane. Oko pedeset prevoznika samo je dovozilo drva za krečane, čak sa Romanije i iz Žepe. Ovdje su sada ostali samo stari i bolesni - priča Jezdimir.
INDUSTRIJA NAS UNIŠTILA
Mikan Petrović iz Banjice sa žaljenjem konstatuje da ih je industrijska proizvodnja kreča u prahu uništila...
- Sav građevinski materijal, cigla, cement i kreč u prahu sada se nalaze na paleti, na jednom mjestu što pojednostavljuje građevinske poslove. Ipak, ko još drži do ekološki zdravih materijala, posebno kod prostorija za stanovanje, ne može zaobići kreč, pečen bukovim drvetom na obroncima Majevice - poručuje Mikan Petrović, jedan od trojice poslednjih krečara iz Banjice.