U revolucionarni omladinski pokret uključio se u ranoj mladosti. Kada je decembra 1920. godine, vlast Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca donijela „Obznanu“, kojom je zabranjen rad KP Jugoslavije i počeo progon komunističkih i radničkih boraca. Čolaković je s Alijom Alijagićem i drugim mladim komunistima osnovao organizaciju „Crvena pravda“.

Ogorčeni na „Obznanu“ kao akt bezakonja i nasilja, oni su smatrali da na teror treba odgovarati terorom, pa su u svoj program unijeli i individualni teror kao sredstvo klasne borbe, iako zvanična politika KPJ nikada nije odobravala takav stav. Oni su 21. jula 1921. godine u Delnicama izveli atentat na ministra unutrašnjih poslova Milorada Draškovića. Atentat je izvršio Alija Alijagić, a u njemu je učestvovao i Rodoljub Čolaković. Oni su odmah potom uhapšeni. Alija Alijagić je osuđen na smrt, a Čolaković je na 12 godina robije. Zatvorsku kaznu je izdržavao u Lepoglavi, Sremskoj Mitrovici i Mariboru.

Na robiji su organizovali ilegalni „Crveni univerzitet“, na kojem se učilo i prevodilo. Čolaković je preveo nekoliko djela klasičnog naučnog socijalizma, među kojima i Lenjinovu „Državu i revoluciju“, a zajedno sa Mošom Pijade i Prvi tom Marksovog „Kapitala“. U Mariborskom zatvoru se upoznao sa Josipom Brozom, tada metalskim radnikom.

Poslije izlaska s robije, oktobra 1932. godine, obavljajući zadatke, koje je preuzeo u dogovoru s Josipom Brozom i Radom Vujovićem, izvjesno vrijeme je boravio u Bijeljini, a zatim u Zagrebu i Beogradu. Početkom 1933. godine, bio je prisiljen da emigrira, jer mu je zbog stalnog nadzora policije bilo onemogućeno da obavlja partijske zadatke.

Po nalogu CK KPJ otišao je u Sovjetski Savez, i u Moskvi završio „Međunarodnu lenjinsku školu“. Kasnije je bio uključen i u partijski rad u Moskvi, koji su sačinjavali istaknuti jugoslovenski komunisti.

Obavljajući funkciju člana najužeg rukovodstva KPJ, Čolaković je od septembra do novembra 1937. godine boravio u Španiji, gdje je u to vreme bio građanski rat. Krajem decembra iste godine, Josip Broz Tito ga je uputio da obavi važne zadatke s partijskim rukovodstvima u Hrvatskoj, Srbiji, Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori. Zbog situacije koja je vladala u rukovodstvu KPJ i krize njenog položaja u Kominterni, iz Kominterne je stigao nalog da se Rodoljub Čolaković izbaci iz rukovodstva KPJ. Međutim, Tito je Čolakovića zadržao u rukovodstvu sve do marta 1938. godine.

Tokom 1940. i 1941. godine, po nalogu CK KPJ, ponovo je uključen u rad partijskog rukovodstva, najprije u odjeljenju za Agitaciju i propagandu Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, a potom i u redakciji lista „Borba“, koja je trebalo da bude pokrenut sredinom 1941. godine.

Poslije Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, bio je jedan od organizatora oružanog ustanka u Srbiji i Bosni i Hercegovini. Kao jedan od članova Glavnog štaba NOP odreda Srbije, na početku ustanka, jula 1941. godine, napustio je okupirani Beograd i otišao u Šumadiju. Tokom boravka u Šumadiji, obilazio je i učestvovao u organizovanju i učvršćivanju pojedinih partizanskih odreda.

Na Drugom zasjedanju AVNOJ-a, novembra 1943. godine, u Jajcu, izabran je za sekretara Predsjedništva AVNOJ-a. Godine 1943. bio je jedan od osnivača i prvi urednik „Oslobođenja“.

Andrić i Čolaković - jedno prijateljstvo

Glumac Vladan Gajović, koji u seriji tumači lik Rodoljuba Čolakovića, bliskog prijatelja Ive Andrića, navodi da ga je najviše iznenadilo saznanje da su njih dvojica bili tako bliski i koliko toga je Čolaković učinio kako bi pomogao Andriću, pogotovo poslije rata.

„Jer mnjenje je bilo da 'dok smo mi krvarili po šumama, on je sjedio i pisao'. Pa je trebalo sve to spriječiti da ne ode tamo gde je moglo da ode, kao što je većini otišlo“, ističe Gajović.

Priznaje da je teško tumačiti ulogu poznatih ličnosti kojih se mnogi i danas živo sjećaju, ali da mu je bilo vrlo interesantno i da više voli da tumači istorijske ličnosti nego fiktivne likove.

„Meni je baš zanimljivo bilo, jer sam mnogo saznao novih stvari koje nisam ni ja znao, a mislim isto tako da će i publika i o Andriću, i o njihovom odnosu, i o Milici, i o svima njima zajedno“, dodaje Gajović.

Malo je ljudi koji su se u svijetu Ive Andrića zadržali godinama. On je bio beskrajno zatvoren, delikatan u komunikaciji, pa je malo onih kojima je otvarao dušu ili povjeravao svoje radosti i tuge. Jedan od onih s kojima je najiskrenije drugovao bio je Rodoljub Roćko Čolaković.

Veliko prijateljstvo vezivalo je Rodoljuba Čolakovića i Ivu Andrića, a njihove porodice, i ono je trajalo 30 godina, sve do Andrićeve smrti 13. marta 1975. godine. Kako je Rodoljub Čolaković bio jedan od izvršilaca testamenta Ive Andrića, u Čolakovićevoj ostavštini nalazi se i kopija testamenta Ive Andrića, te je i to dio građe Čolakovićevog legata u Muzeju Semberije, ističe muzejska savjetnica Tanja Lazić. 

Zatim, kako navodi,  pored brojnih fotografija nastalih tokom trodecenijskog drugovanja sa Ivom Andrićem, brojna Andrićeva djela koja su dio biblioteke legata lični su pokloni Čolakoviću i njegovoj supruzi Milici Zorić uz posvete našeg nobelovca. U biblioteci legata  je i Čolakovićev Dnevnik na čijim stranicama su opisani i susreti i doživljaji dvojice prijatelja, te događaji vezani za Andrića. Rodoljub Čolaković, nema sumnje, bio je njegov do srži iskreni prijatelj i poštovalac njegovog izuzetnog djela. 

O Andriću je znao mnogo više od onih koji su  se trudili da mu budu biografi, jer pred njima je ovaj izuzetni pisac često bio suzdržan i zatvoren. Osim saznanja o Andriću iz Čolakovićevog pera, osjeća se ponešto i od duha onog vremena, u kome je, kao i danas, bilo i dobrih i loših ljudi, visokih i niskih strasti, divljenja i zavisti...

,, Živim već šezdeset prvu godinu i uvek sam još naivan i verujem ljudima na reč- verovatno ću takav umreti“, zapisao je u Dnevnik Čolaković kojom počinje komentar na reakciju nekih Beograđana na vijest o dodjeli Nobelove nagrade za književnost Ivi Andriću 1961. godine:

,, Milica bila u gradu i slušala komentare o Andrićevoj nagradi. Šta sve ljudi naši pravoslavni ne pričaju, onako u četiri oka, kakve sve gadosti ne rigaju, i to oni koji su prvi poleteli da mu čestitaju, da mu pošalju cveće, čak da napišu u novinama lepu reč. Ne vređa me to što neki misle da Andrić nije veliki pisac - u redu, stvar je ukusa, prilaženja literaturi itd. Neki estetski prefinjeni ljudi vele: pišam se ja na takvu literaturu. Ali podlo je govoriti: Andrić je bio jugoslovenski ambasador kad je potpisan pakt sa Njemačkom, pa se lepo izvukao, on se i uvek ume da izvuče ili, kako reče jedna dama-“ da skloni svoje dupe ukraj“. (Ona svoje dupe nije čuvala to je tačno) - a ne pominje okupaciju i njegov stav. Zavist ljudska je strašna stvar, a licemerstvo prosto guši!“  

Čolaković je s nestrpljenjem iščekivao Andrićev povratak iz Štokholma, pa sa njim, odmah po dolasku ide na Avalu, a u Dnevnik upisuje:

,,Danas sam bio sa Andrićem na Avali- radostan je što je nagrada tako primljena od širokih slojeva naroda, što se izrazilo u mnogobrojnim čestitkama koje još uvijek prima iz svih krajeva zemlje. Veli: ,,Stiže čoveku sve kad mu nije potrebno. Da je bilo malo ranije, kad je moja majka bila živa, kad sam bio mlad. Jedino što je neka korist zemlji, da se preko nagrade i za nju, njenu kulturu čuje“.

Dana 13. marta 1975. godine umro je Ivo Andrić. 

Tog dana Čolaković je u Dnevnik upisao:

Jutros ustao rano - trebao da krenem u Sokobanju da se oporavljam. Oporavak na Hvaru prekinuo sam zbog Veljkove smrti. U 6 i 30 čuo se telefon, i Dara mi je rekla - zove Vera Stojić. Umro Ivo, pomislio sam. Ali sam ipak zvao VMA i dobio potvrdu. Da, jutros u 1 i 15. Smirio se Ivo posle gotovo tri mjeseca mučenja - od 17. 12. 1974. Svejedno, vijest me je potresla, iako se svaki dan mogao očekivati takav kraj.“

Rodoljub Čolaković je  umro 30. marta 1983. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.