Međutim, porijeklo Huna i dalje je misterija. Zbog toga je pokrenut multidisciplinarni međunarodni istraživački projekat koji je donio novi pogled na porijeklo i raznolikost stanovništva Hunskog carstva u centralnoj Evropi.

Kombinovanjem najmodernijih arheogenomskih analiza sa arheološkim i istoriografskim istraživanjima, ova studija povezala je neke Hune iz Evrope direktno sa nekim predstavnicima elite Sjongnu imperije, nomadskog carstva iz mongolske stepe koje je cvjetalo vijekovima prije pojave Huna oko Crnog mora, saopštio je Institut Maks Plank.

Studija objavljena u PNAS je takođe pokazala da je samo nekoliko Huna imalo istočnoazijsko, a da je većina njih imala mješovito porijeklo. To baca potpuno novo svjetlo na dinamiku populacije koja je oblikovala evroazijsku istoriju u kasnoj antici.

"Huni su se iznenada pojavili u Evropi oko 370. godine, uspostavljajući jedno od najuticajnijih carstava u Evropi. Naučnici su dugo raspravljali o tome da li su Huni potomci Sjongnua. Činjenica je da je Sjongnu imperija nestala oko 100. godine, što je jaz od skoro tri vijeka do pojave Huna u Evropi. Da li je moguće pronaći DNK loze koje bi premostile ovih 300 godina?", navodi se u saopštenju.

Da bi to ispitali, istraživači su analizirali DNK 370 osoba koje su živjele tokom perioda dugog 800 godina, od drugog vijeka prije nove ere do šestog vijeka nove ere, i to u mongolskoj stepi, centralnoj Aziji i Panonskoj niziji. Posebno su ispitali 35 sekvenciranih genoma sa nalazišta u Kazahstanu iz trećeg i četvrtog vijeka i u Panonskoj niziji iz petog i šestog vijeka, uključujući tu hunske grobnice sa izraženim "stepskim karakteristikama".

Rezultati su pokazali da nije postojala velika zajednica ljudi sa azijskim ili stepskim porijeklom u Panonskoj niziji nakon dolaska Huna. Međutim, jesu identifikovali malu grupu pojedinaca, uglavnom povezanu sa istočnjačkim grobovima, koji su nosili značajan istočnoazijski genetski potpis u svom DNK. Napredna komparacija genealoških veza (analiza zajedničkih DNK segmenata poznatih kao "identični po poreklu" ili IBD) dovela je naučnike do izvanrednog otkrića.

"Bilo je veliko iznenađenje kada smo otkrili da su neki od ovih pojedinaca iz hunskog perioda u Evropi imali IBD veze sa pojedincima iz carske elite kasnog Sjongnu carstva", rekao je Gvido Alberto Gneči-Ruskone sa Instituta evolucione antropologije Maks Plank.

Ove veze uključuju i pojedince sa najveće terasaste grobnice koja je otkrivena na prostorima nekadašnjeg Sjongnu carstva.

Stepske veze i mješovito porijeklo

Ova veza pokazuje da su neki Huni u Evropi vodili porijeklo od važnih pojedinaca Sjongnu carstva. Ipak, arheogenomska slika većine Huna i pojedinaca iz posthunskog perioda u Panonskoj niziji mnogo je raznovrsnija.

Iako ove veze potvrđuju prisustvo nekih direktnih potomaka Sjongnu elita, studija je pokazala i da je stanovništvo Hunskog carstva u Evropi, čiji je najslavniji vladar i vojskovođa bio Atila Hunski ili Atina Bič Božji, bilo genetski izuzetno heterogeno. Otkrića utvrđuju i razliku između hunskog dolaska u Evropu i avarskog prodora dva vijeka kasnije.

"Avari su došli u Evropu direktno nakon što je su Turci uništili njihovo istočnoazijsko carstvo i većina njihovih potomaka imala je značajan dio istočnoazijskog porijekla krajem njihove vladavine u devetom vijeku. Preci Atile Hunskog generacijama su putovali na zapad i miješali su se sa stanovnicima širom Evroazije", rekao je Valter Pohl sa Austrijske akademije nauka.

Značaj za evropsku istoriju

Istraživanje pokazuje kako su se nekadašnja društva u Panonskoj niziji adaptirala i mijenjala u odnosu na nove dolaske.

"Iako su Huni dramatično preoblikovali politički pejzaž, njihov genetski otisak, van određenih elita, ostao je ograničen", rekla je Zuzana Hofmanova sa Instituta Maks Plank.

Huni su kao cjelina imali dominantno evropsko porijeklo, dodaje se, i nastavili su lokalne tradicije sa nešto uticaja iz stepe.

"Iz šire perspektive, ova studija pokazuje koliko najmodernija genetska istraživanja u kombinaciji sa pažljivo proučenim arheološkim i istorijskim kontekstom mogu da riješe vjekovne rasprave o sastavu i porijeklu nekadašnjih društava", rekao je Johanes Kraus, direktor Odjeljenja za arheogenetiku na Institutu Maks Plank.

Iako ostaje mnogo pitanja, ovo pruža dovoljno dokaza o direktnim vezama nekih Huna sa stepom i Sjongnu carstvom, čime se produbljuje naše shvatanje dinamike veza istočne i zapadne Evroazije.

Kako su Huni opisivani

"Huni, kako je Amijan Marcelin zapisao, živjeli su istočno od Azovskog mora, blizu zaleđenog okeana, i bili su neobično divlji. Njihova lica bila su duboko izbrazdana ožiljcima usječenim još od detinjstva. Uslijed toga bili su bezbradi, poput evnuha. Svi su bili 'zdepasti, jakih udova i debelih vratova, užasno ružni i nakrivljeni, da pomisliš dvonožne zvjeri, ili kao grubo išarani koci, otesani da služe kao ograda mosta'. Živjeli su doslovno na konjskim leđima i lutali planinama i šumama. Bili su neosjetljivi na teškoće i nikada se nisu skrasili da obrađuju zemlju. Ovaj čuveni opis ipak ne treba shvatiti u bukvalnom smislu. Amijan Marcelin je Hune predstavio u skladu s poznatim etnografskim obrascem kojim je isticana razlika između sirovih, neukrotivih nomadskih naroda bez poznavanja zakona i njihovih civilizovanih sjedelačkih susjeda. On se, takođe, oslanjao i na Herodotov čuveni opis Skita koji je svim potonjim antičkim autorima dao uzornu predstavu konjaničkih ratnika iz stepa. Ipak je jasno da su se Huni razlikovali od germanskih naroda", napisao je Stiven Mičel u knjizi "Istorija poznog Rimskog carstva", prenosi "b92".