Da li vlast u Srpskoj kažnjava Bijeljinu zbog gubitka na izborima?
Odluku Vlade Republike Srpske da usvoji Prijedlog izmjena Zakona o budžetskom sistemu RS prema kojem će se gradovima koji imaju više od 100.000 stanovnika, a to su Bijeljina i Banjaluka, smanjiti prihodi od raspodjele PDV-a za sedam odsto, a u korist izrazito nerazvijenih opština, iz dva najveća grada u Srpskoj nazvali su bezobrazlukom i namjerom vlasti da se osveti jer su izgubili na izborima.
Za neupućene, Vlada RS je 4. decembra, na inicijativu Saveza opština i gradova RS, usvojila mjeru da se razvijenim jedinicama lokalne samouprave od 2025. do 2027. godine umanje iznosi prihoda od indirektnih poreza za određeni iznos i da se sredstva usmjere u razvoj 35 nerazvijenih i izrazito nerazvijenih opština.
Kako je pojasnila Zora Vidović, ministarka finansija, 65 odsto novca koji će biti uzet od Banjaluke i Bijeljine putem PDV-a rasporediće se opštinama koje imaju manje od pet miliona KM prihoda od indirektnih poreza, a ostalo na opštine koje imaju iznad pet miliona KM.
Navela je da je plan da po isteku mjere analiziraju njene efekte.
A iz najvećeg grada u Srpskoj već vide potencijalne efekte mjere.
"Prihodi Banjaluke po pitanju PDV-a su 68,5 miliona KM, što znači da će sedam odsto od ovog iznosa biti oko pet miliona KM", kazao je za "Nezavisne novine" Bojan Kresojević, bivši gradski menadžer i novi poslanik u Narodnoj skupštini RS.
Tvrdi da Vlada RS od 2015. nije na pravi način primjenjivala Zakon o budžetskom sistemu RS, te je zbog toga Banjaluka samo u 2024. godini kod utvrđivanja koeficijenta za raspodjelu između lokalnih zajednica koji se odnosi na broj stanovnika, broj učenika i površinu lokalne zajednice oštećena za 6,9 miliona KM.
"Ovdje je previše očigledno da je ovaj zakon usmjeren na gradove u kojima SNSD nema gradonačelnike, jer sama granica od 100.000 stanovnika ne upućuje ni na šta drugo", kazao je Kresojević za "Nezavisne novine".
Ističe da na ovaj način Bijeljina i Banjaluka imaju otvoren put da tuže Vladu RS.
"Vlada RS svoju nadležnost da pomaže najmanje razvijenim prebacuje na najveće gradove i bježi od odgovornosti. Ovo je osveta zbog izbora", smatra Kresojević.
Što se Bijeljine tiče, i oni tvrde da će izgubiti milione, a iz kabineta gradonačelnika Ljubiše Petrovića dodaju da su po osnovu poreza već "zakinuti" i u ovoj godini.
"Prema UIO BiH, u Srpskoj je za deset mjeseci 2024. raspoređeno 2,39 milijardi KM, što bi značilo da Bijeljini pripada 44,35 miliona. Izvršenje iznosi 34,76 miliona, što je manje za 9,5 miliona od predviđenog. Do kraja ove godine to će biti 11 miliona KM, republički nivo je uzeo toliko Bijeljini, što je brutalno", poručio je Petrović.
Namjeru da se od 2025. do 2027. uzmu dodatna sredstva naziva bezobrazlukom.
"Uzmite, ministrice Vidović, od budžeta CIK predsjednika i njemu smanjite budžet, koji je ionako najveći u regionu", napisao je Petrović putem svog Facebook naloga.
Sve ove tvrdnje demantuje Ljubiša Ćosić, predsjednik Saveza opština i gradova Republike Srpske. Kao prvo, on izdvaja činjenicu da će sve opštine/gradovi u Srpskoj u 2024. godini imati povećan priliv od indirektnih poreza, a u idućoj još više.
"Ukupni prihodi ove godine biće 550 miliona KM od PDV-a. Iduće godine, po osnovu toga što u Srpskoj pada spoljni dug, više novca se raspoređuje opštinama/gradovima, pa se planira da ti prihodi budu 607 miliona KM", pojašnjava Ćosić za "Nezavisne".
Navodi da je Savez, imajući u vidu što je svima povećan iznos prihoda, a da se očekuje da u idućoj godini Banjaluka i Bijeljina dobiju povećanje od dodatnih 12 odsto, tražio da se od tih novih 12 odsto, sedam preusmjeri na najnerazvijenije opštine.
"Mislimo da je to pravedno, jer Banjaluka i Bijeljina, osim prihoda od PDV-a, ostvaruju prihode od rente, uređenja i prodaje zemljišta, poreza na dohodak i sve su to prihodi koji im, hvala Bogu, rastu. A s druge strane imate 35 opština koje se samo oslanjaju na prihode od PDV-a jer ne mogu imati ništa ozbiljnije, poput Istočnog Starog Grada, Jezera, Istočnog Mostara, Trnova itd., koje imaju po 400, 500 ili 600 hiljada. Tih 35 opština dobiće oko 6,5 miliona KM, a ostalim će biti raspoređen po važećim koeficijentima na opštine i gradove ispod 50.000 stanovnika, što znači da pomoć neće dobiti Doboj, Prijedor, Zvornik i Istočno Sarajevo", pojašnjava Ćosić.
Tvrdi da ne postoji nikakva skrivena namjera u zakonu, već da se samo želi pomoći najnerazvijenijim lokalnim zajednicama. Kad smo već kod novca koji od Republike dobijaju te lokalne zajednice, i Ćosić priznaje da je nedovoljan, ali da je ovo bio jedini način da im se bar zasad pomogne.
"Jedino što se moglo jeste da Vlada RS poveća grant koji daje tim izrazito nerazvijenim opštinama, a koji godišnje iznosi oko 3,2 miliona KM, za pet-šest miliona, ali u ovom slučaju bi to bilo nemoguće", istakao je Ćosić.
Takođe, saglasan je da nema mnogo koristi ni od 750.000 KM koje na kraju godine dobijaju nerazvijene i izrazito nerazvijene opštine.
"Naravno da je malo. Ali mi smo sada morali napraviti neki potez, jer su od nas te opštine tražile pomoć, a više ih je od pola. Lako je gradovima, imaju život u sebi, ali ovo su lokalne zajednice koje imaju pad nataliteta, nerazvijenu infrastrukturu, rubne su. A do većih gradova se grade auto-putevi", zaključio je Ćosić.