Riječ je o disku prečnika gotovo četiri metra koji se uzbraja među najljepše reljefe iz perioda Asteka. Izvajan je negdje oko 1511. godine po nalogu poslednjeg astečkog vladara Montezume Drugog (1502-1520), a kada su prestoniocu Tenoktitlan osvojili španski konkistadori sa Kortesom na čelu, našli su ovaj disk na jednoj platformi u glavnom hramu. 

Kada su španski osvajači sravnili astečku prestonocu, ovaj disk je nestao da bi bio pronađen zatrpan ispod glavnog trga u Meksiku 1790. godine, nedaleko od glavnog astečkog hrama gdje su ga Španci prvi put vidjeli. 

Tada su mislili da je disk, težak 22 tone, sunčani sat, a da je lik u sredini astečki bog Sunca Tonatiuh. 

Ima i danas arheologa koji prihvataju to tumačenje centralnog lika, ali arheolog Dejvid Stjuart sa Univerziteta Teksasa u Ostinu ima drugo mišljenje, koje je prenio američki dovomjesečnik za arheologiju Arkiolodži za juli/avgust ove godine iz meksičkog časopis Arheolohija mehikana. 

Ovim je otvorio novu diskusiju oko prelijepog dijela astečkih vajara, koje Meksikanci smatraju djelom svog nacionalnog identiteta. 

Stjuart tvrdi da je lik u sredini diska portret kralja Asteka Montezume koji je tu prikazan kao Bog Sunca. Ovaj arheolog uvjeren je da su Asteci svog vladara poistovjećivali sa Bogom Sunca i da su često praktikovali da bogovima daju likove svojih gospodara. 

To je portret, tvrdi Stjuart, jer na glavi ima kraljevsku krunu i poistovjetili su ga sa bogom što inače u slučaju Montezume nije bio slučaj već je obično prikazan po strani kako nekom od bogova prinosi nešto na dar.