Visoki sudski i tužilački savjet (VSTS) BiH usvojio je na posljednjoj sjednici analizu za izmjene zakona kako bi komunalni izvršni predmeti bili izmješteni iz sudova i bili ustupljeni javnim ili privatnim agencijama.

- Usvojena analiza treba da posluži kao polazna osnova i zakonodavna inicijativa u postupku rješavanja ovog pitanja. Savjet preporučuje osnivanje privatnih agencija - rekli su "Glasu Srpske" u VSTS-u.

S obzirom na to da je, kako su kazali u VSTS-u, identifikovan najprihvatljiviji model, donesen je zaključak da se efikasnost izvršnog postupka može unaprijediti i povećati izmještanjem izvršnih predmeta izvan sudova, koji su zatrpani tužbama za naplatu vode, struje, grijanja, odvoženja smeća i drugih komunalija.

- To znači prenos određenih nadležnosti sudova u izvršnom postupku na institucije izvan pravosudnog sistema, odnosno privatne izvršitelje u fazi naplate potraživanja - istakli su u VSTS-u.

U neplaćenim komunalnim računima trenutno je zarobljeno više od milijardu maraka. U VSTS-u naglašavaju da je veliki broj neriješenih predmeta u sudovima uzrokovan enormnim prilivom predmeta, posebno onih koji su proizašli iz neplaćenih komunalnih usluga.

- Iako je njihova vrijednost često veoma mala, rješavanje komunalnih predmeta iziskuje isti angažman sudija kao i prilikom rješavanja predmeta mnogo veće vrijednosti - naglasili su u VSTS-u.

Napominju da je problem i to što je broj ovih predmeta u stalnom porastu.

- Prednosti uspostavljanja privatnih agencija ogledaju se u oslobađanju sredstava komunalnih preduzeća koja su prihodi budžeta, rasterećenju budžeta sudova, prenosu nadležnosti za izvršenje sa sudova na privatne izvršitelje, ubrzanju efikasnosti i bržem izvršnom postupku, ubrzanju rada i rješavanja ostalih predmeta, te kreiranju još jedne pravničke profesije specijalizovane za izvršni postupak sa posebnim obukama i profesionalnom etikom - istakli su u VSTS-u.

U sudovima širom BiH leži skoro dva miliona neriješenih komunalnih predmeta. Na kraju 2013. godine na rješavanje je čekalo 1,7 miliona komunalnih predmeta, od čega su trećina predmeti nastali po osnovu neplaćene RTV takse.

Najveći broj komunalnih predmeta zaključno s 2013. bio je pred sudom u Sarajevu, a u Banjaluci ih je evidentirano oko 19.000. U prosjeku je potrebno 828 dana da se proces po predmetu završi.

Član Odbora za politički sistem, pravosuđe i upravu u Narodnoj skupštini RS Drago Tadić rekao je da se mora pronaći model za efikasnije rješavanje komunalnih predmeta i da ne treba dopustiti njihovo gomilanje u sudovima.

- S druge strane, problem je ekonomska situacija i to što ljudi iz opravdanih razloga ne mogu da plate račune za vodu, grijanje, kanalizaciju... Ne treba biti rigorozan i to dati u ruke nekome ko će po svaku cijenu htjeti to da naplati. Treba naći razuman način da se problem sa tim predmetima riješi - rekao je Tadić.

S obzirom na to da je bio i direktor komunalnog preduzeća, Tadić kaže da mu je jasno da preduzeće ne može da radi ako naplativost usluga koje pruža nije barem 90 odsto.

- Treba, međutim, biti obazriv, s obzirom na situaciju. Jesam za naplatu, ali ne po svaku cijenu, odnosno trebaju se striktno propisati nadležnosti tih eventualnih privatnih agencija - kazao je Tadić.

Evropska komisija

Pitanje rasterećenja sudova izmještanjem pojedinih postupaka pokrenuto je tokom strukturalnog dijaloga o reformi pravosuđa. Ideju za osnivanje privatnih ili javnih agencija koje bi se bavile komunalnim predmetima podržala je i Evropska komisija kroz preporuke date nakon održanih sesija strukturalnog dijaloga.

U VSTS-u su naveli da su aktivnosti u vezi sa komunalnim predmetima u skladu sa preporukama Evropske komisije koje se odnose na prenos vansudskog dijela izvršenja na privatne ili javne agencije za izvršenje, kao i prenos vanparničnih ostavinskih predmeta na notare.

Neriješeni komunalni predmeti na kraju 2013. godine

Sudovi       Broj predmeta

Sarajevo    280.000

Zenica        35.000

Tuzla         32.000

Mostar       10.000

Banjaluka   19.000

Bijeljina    18.000

Prijedor   14.000

Trebinje     14.000

Ukupno       1.709.000