Kultura
06.08.2022.
14:42
“Druga knjiga seoba” Miloša Crnjanskog objavljena prije 60 godina: Priča o nestanku jednog naroda
Izvor: Glas Srpske
0
Podijeli
Tragičnu sudbinu srpskog naroda koji vijekovima napušta svoja ognjišta i na novoj zemlji počinje život ispočetka, tražeći “beskrajni plavi krug i u njemu zvezdu” s željom da sačuva identitet opisao je Miloš Crnjanski u većini svojih djela, a njome se detaljno bavio u “Drugoj knjizi seoba” koja je prvi put objavljena prije 60 godina.
Crnjanski seobe ne objašnjava samo kao sticaj istorijskih okolnosti, već i kao nagon, kao neko prokletstvo koje narod nosi u krvi. Za Srbe su seobe bile bježanje pred sigurnom smrću, ali Miloš Crnjanski u njima vidi i neki nejasan nemir, oslikava kako u narodu tinja nada i misao da će u nekoj drugoj državi pronaći sigurnost, mir i spokoj.
Ipak čitajući “Drugu knjigu seoba” mi shvatamo da taj masovni odlazak srpskog naroda u Rusiju kao bratsku zemlju predstavlja čist promašaj, jer su se Srbi tamo vremenom pretapali u Ruse, zauvijek gubeći nacionalni identitet, jezik i zavičaj.
Pisac na kraju otkriva podatak da je 1862. godine prilikom popisa stanovništva u Hersonskoj guberniji, u kojoj su bili naseljeni Srbi bilo 1.000 ljudi koji su zahtijevali da se zapiše da su Serbi, dok 1900. godine tu nije bilo nijednog čovjeka koji se izjašnjavao kao Srbin.
Na samom početku čitamo “Bilo jednom jedno kraljevstvo u srcu Evrope”, a nakon ovog bajkovitog uvoda dolazimo na istorijsku pozornicu na kojoj uviđamo potpunu utopiju srpskog naroda. Roman prikazuje kako sudbina naroda određuje sudbinu pojedinaca.
Prateći porodicu Isakovič i glavnog junaka Pavla Isakoviča mi vidimo kako Crnjanski prikazuje Srbe kao pione u političkoj igri Austrougarske.
Dok čitamo o sudbinama Isakoviča vidimo da su četvorica braće potpuno drugačiji od Vuka i Aranđela Isakoviča iz prve knjige “Seoba”. Oni su mlađa generacija, ona evropeizirana. Među njima se ističu Đurađ i Pavel u čijim sudbinama je Crnjanski dočarao fatalne posljedice seoba.
Đurađ je realan, on se prvi privikao na nov život u Rusiji. On je Rusiju shvatao kao svoju domovinu, ali njegovo ponašanje se tamo potpuno promijenilo. Tamo više nije bio brižan prema ženi kao prije. Uzdigao ga je nov način života koji mu je ponudio slobodu, hljeb i krov nad glavom.
S druge strane Pavel je sanjar i melanholik. On je dolazak u Rusiju smatrao kao trijumf, međutim tamo je doživio potpuno razočarenje. Kroz njegovu sudbinu uviđamo kako se on bori za život i za pravdu, ali i sam shvata da životom čovjeka upravljaju slučajnosti. Kao da neko vuče konce i okreće život mimo naših namjera.
Ovaj roman Miloša Crnjanskog zajedno sa romanima Ive Andrića označava prekretnicu u srpskoj prozi. Crnjanski je slikajući pojedinačne sudbine svojih likova oslikao tragičnu sudbinu svog naroda.
Novo izdanje
Drugu knjigu “Seoba” Miloša Crnjanskog čitaoci mogu pronaći u knjižarama u novom izdanju Izdavačke kuće “Vulkan” ili naručiti putem njihovog sajta. Izdanje je objavljeno na ćirilici u tvrdom povezu, u okviru “Vulkanove” edicije “Tragovi”.